Yeremya Hakkında Bilmeniz Gereken 3 Şey

Yeremya, Kutsal Kitap’ın en ürkütücü kitaplarından biridir. Sözcük sayısı bakımından Kutsal Kitap’ın en uzun kitabıdır. Şiirsel imgeler ve anlatılar arasında, çoğu zaman biraz uyarı ile geçiş yapar ve kronolojik bir sıra izlemez. İçeriğinin çoğu, birkaç umut ışığıyla birlikte, acımasız yargı ve korkunç günah hakkındadır. İnsanlar bu kitabı okumaya çalıştıklarında genellikle şaşkınlık hissederler.

Ama Tanrı bizi cesaretlendirmek için bu kitabı vermiştir (Rom. 15:4). Okurken şu üç şeyi aklımızda tutarsak, Tanrı’nın bize bu zorlu kitabı vermekteki dehasını ve sevgisini anlamaya başlarız.

1. Kitabın teması yenilenme için yargıdır.

Tüm karmaşıklığına rağmen, Yeremya kitabının tamamı iki temel temayı açıklar: yargı ve yenilenme. Tema ayeti bu iki temayı vurgular: Rab Yeremya’yı “ulusların ve ülkelerin kökünden sökülmesi, yıkılıp yok olması, yerle bir edilmesi, kurulup dikilmesi için” (Yer. 1:10) görevlendirmiştir. İlk dört fiil yargılamayla ilgilidir (sökmek, yıkmak, yok etmek ve yerle bir etmek). Son ikisi onarmayla ilgilidir (inşa ve dikim).

Yargı metinleri öncelikle Yeruşalim’in M.Ö. 586’da Babillilerin eline geçmesine atıfta bulunur. Rab bu korkunç olayın Yahuda’nın korkunç günahının adil bir sonucu olduğunu belirtmek ister. Yasa’nın Tekrarı 28’de antlaşma lanetlerine yapılan birçok gönderme, Rab’bin, halkı O’na ihanet ettiğinde yapacağını söylediği şeye sadık kaldığını gösterir. Gerçekten de O, sabırlı olmaktan çok daha fazlasıdır.

Yeremya’nın hizmeti sırasında Yahuda’nın düşüşü kaçınılmaz bir olay hâline gelmişti. Hiçbir tövbe ya da dua bunu önleyemezdi. Bu nedenle Rab, Yeremya’ya halk için dua etmesini yasaklar (Yer. 7:16; 11:14). Dolayısıyla Yahuda için tek yol, vaat edilen topraklardan sürülmek de dahil olmak üzere yargıyı kabul etmekti (Yer. 21:8-10).

Ancak Yeremya’nın mesajının en şaşırtıcı kısmı, Rab’bin -onlara şiddetli yargı getiren aynı Tanrı’nın- laneti tersine çevirmeye (Yer. 31:28) ve halkına şifa vermeye niyetli olmasıdır (Yer. 30:12-17; krş. Yas. 32:39). Rab, Yahuda’yı sürgün öncesi statükoya döndürmekten daha fazlasını yapacaktır. Yeni bir armağan vermek niyetindedir: Tanrı’nın ilk başta sürgüne yol açan günah sorununu ele alacağı yeni antlaşma. Rab yasasını halkının yüreklerine yazacak (Yer. 31:31-34) ve imanda sebat etmelerini sağlayacaktır (Yer. 32:40). Günah artık üstün gelemeyecektir.

Bu nedenle Yeremya kitabı, Yahuda’ya hikâyelerinin bu korkunç ve doruk noktasını atlatmasına yardımcı olmak için verilmiştir. Ulusları her düzeyde (kral, tapınak, toprak, antlaşma) kökünden sökülürken bile, Yeremya Rab’bin kurtarıcı bir amacı olduğunu gösterir. Asla ortadan kalkmayacak olan nihai, eskatolojik armağanların yolunu hazırlamak için bu gölge işlevi gören armağanları kaldırmıştır. İsrail’in hikâyesinin gerçek sonu gazap değil, lütuf ve yücelik olacaktır.

2. Konuşmacılar bazen kitapta, değişikliği belirtecek bir giriş olmadan değişmektedir.

İnsanlar genellikle Yeremya’nın şiirsel bölümlerini anlamakta zorlanırlar. Yeremya’nın Rab, Yeremya ve halk arasındaki konuşmaları tasvir ettiğini fark ettiğimizde, bu zengin metinler anlam kazanmaya başlar. Bazen halkı, Yeruşalim’in bir kadın olarak resmedildiği “Sion Hanımefendi” (Yer. 10:19-20) imgesini kullanarak tasvir eder.

Bu dramatik diyaloglarda, konuşmacı bazen değişikliği belirtecek bir giriş olmadan değişir. Örneğin Yeremya 8:18-9:3’te konuşmacı beş kez değişir. Bu nedenle, metindeki ipuçlarına dayanarak sesteki değişikliği tespit etmeyi öğrenmeliyiz. Kendinize “Bu ayette kim konuşuyor?” diye sorarsanız ve konuşmacının sık sık değişmesini beklerseniz, zor metinleri anlamlandırabilirsiniz. Elbette yorumlar (yorum kitapları) bu konuda bize çok yardımcı olabilir.

3. Kitap, İsa Mesih’e ve kiliseye işaret eder.

Yeremya’nın nihai yazarı olan Rab İsa (1.Pe. 1:11), bize kitabın nihai olarak kendisi hakkında olduğunu söyler (Lu. 24:25-27). Ve eğer Yeremya kitabı İsa hakkındaysa, aynı zamanda O’nunla bir olan kilisesi hakkındadır.

Yeremya’yı okuduğumuzda, İsa ile yaşam veren bir karşılaşma beklemeliyiz. Ancak kendimiz hakkında da yaşam veren sözler beklemeliyiz. Rab İsa, Davut soyundan gelen ve “Rab doğruluğumuzdur” (Yer. 23:5-6) diye anılacak olan doğru daldır. Ancak kilise de aynı adla anılır (Yer. 33:16). Tanrı’nın doğruluğu sadece O’nun ebedi kralını değil, halkını da saracaktır.

İsa’nın gelişiyle ilgili bu doğrudan öngörüler sadece bir başlangıçtır. Peygamberlerin “Rab’bin günü” olarak adlandırdıkları, Yahuda’nın ve ulusların başına gelen yargı, İsa’nın çarmıhta ölmesinin işaret ettiği nihai yargı gününün sadece küçük bir öngörüsüdür (İsa öldüğünde, yeryüzünün sarsıldığına ve gökyüzünün karardığına dikkat edin; bunlar Rab’bin gününden imgelerdir, Mat. 27:45, 51). Böylece Yeremya, Rab’bin Yahuda ve uluslar üzerindeki yargısından söz ettiğinde, Mesih’in çarmıhını daha iyi anlayabiliriz. Ve aynı şekilde, Yeremya’nın yenilenmeyle ilgili zengin tasviri (Yer. 30-33), tam ve nihai olmasa da İsa’nın dirilişiyle gelen Tanrı’nın sonsuz krallığına işaret eder.

Bu nedenle Yeremya kitabı bizim hikâyemize tanıklık eder. Mesih’in dönüşünde, Yeremya’nın sözünü ettiği yargı nihai olarak yerine gelecektir. Ve eski yaratılış üzerindeki bu yargı bizi Yeremya’nın da öngördüğü sonsuz yenilenmeye getirecektir. Bu nedenle Yeremya kitabı her çağda okuyucular için yararlı olmaya devam etmektedir.

Bu makale Bilmeniz Gereken 3 Şey serisinin bir parçasıdır. Orijinal olarak Ligonier Hizmetleri blogunda yayınlanmıştır.

açar ve ikizlerin doğumuyla sonuçlanır. Bu doğumda, Perez’in Zerah’ın önüne geçmesiyle primogeniture (en büyük oğlun miras hakkı) ilkesi bir kez daha tersine döner. Daha sonra Yakup Yahuda’yı kutsayacak ve krallığın onun soyundan gelenlerle ilişkilendirileceğini söyleyecektir (Yar. 49:8-12). Bu kutsama yüzyıllar sonra Samuel’in zamanında görülmektedir (bkz. Mez. 78:67-72).