Süleyman’ın Özdeyişleri Hakkında Bilmeniz Gereken 3 Şey

1. Süleyman’ın Özdeyişleri (ya da Özdeyişler) bir bilgelik derlemesidir, bir garanti derlemesi değil.

Özdeyişler kitabı ilk bakışta hayatın tüm sorunlarına kolay, hızlı ve kalıplaşmış bir yanıt sunuyor gibi görünmektedir. Kitap, denklemini hayatlarına uygulayanlara refah ve başarıyı garanti ediyor gibi görünmektedir. Başka bir deyişle, Özdeyişler’in yüzeysel bir okuması sizi “X” yaparsanız “Y” elde edeceğiniz sonucuna götürebilir; “X” bilgelik, “Y” ise insan başarısı ve refahıdır. Örneğin, Özdeyişler 3:1-2’de bize Özdeyişler’in öğretisini hatırlayan ve buyruklarını yerine getiren herkesin uzun ömür ve refah yaşayacağı söylenir. Tek başına ele alındığında, bu garanti bir sonuç gibi gelebilir, değil mi? Özdeyişler’i bu basitlikte okumanın ne kadar cazip olduğunu görebilirsiniz, ancak Özdeyişler’i bu şekilde okumak yanlıştır ve potansiyel olarak zararlıdır.

Özdeyişler bize her durumda işe yarayan formüller sunmaz, daha ziyade üzerinde düşünmeye ve anlayışla uygulamaya değer bilgece ilkeler sunar. Özdeyişler’i okurken, ödülün her zaman itaati hemen takip etmeyeceği şeklindeki genel Kutsal Kitap ilkesinin ışığında okumalıyız. Bazen itaat için ödüllerimiz daha sonraki bir zamana, hatta gelecek çağa kadar ertelenir. Bilgeliğin kişileşmiş hâli olan ve tüm buyruklara kusursuz bir itaatle yaşayan İsa’nın bir süre büyük acılar çektiğini unutmayın. Ancak itaat içinde acı çektikten sonra yüceltilmiştir (Flp. 2:5-11). Özdeyişler’in bilgeliğinin peşinden, garantili sonuçlar üreteceği için değil, bu dünyadaki yaşamlarımıza rehberlik etmesi yönünde Tanrı’nın bir armağanı olduğu için gitmeliyiz.

2. Özdeyişler bize Tanrı’nın yaşamlarımızın her yönüyle ilgilendiğini hatırlatır.

Özdeyişler kitabının özelliklerinden biri de geniş kapsamıdır. Özdeyişler insan yaşamının birçok yönünü çok uygulamalı bir şekilde ele alır. Özdeyişler’in güncel içeriğinin bir haritasını çıkarırsanız, zenginlik (Özd. 3:9, 13-14; 11:4; 13:7, 11, 22; 14:31; 21:5; 28:6, 20; 30:8-9), sözler (Özd. 10:19; 12:19; 15:23, 28; 17:27-28; 25:11; 26:20), iş (Özd. 6:6-11; 12:11; 19:15; 20:4, 13; 26:13-16), arkadaşlık (17:17; 18:24; 27:6, 9), evlilik (Özd. 12:4; 18:22; 19:14; 27:15; 31:30), ebeveynlik (Özd. 13:24; 17:6; 19:18; 22:6; 23:13-14; 29:17) ve insan cinselliği (Özd. 5:3; 8-9, 15-19; 6:27-29) gibi geniş bir yelpazedeki meseleleri ele aldığını görürsünüz. Bu bize Tanrı’nın yaşamlarımızın her yönüyle ilgilendiğini ve Sözü’nü ve bilgeliğini her alana uygulamamızı istediğini hatırlatır.

Bazen Hristiyanlar imanlarını sadece pazar sabahı ibadetlerine ya da kişisel ibadetler, dua ve müjdecilik gibi sözde “ruhsal” konulara indirgeyerek yaşamlarını bölümlere ayırırlar. Ruhsal disiplinlere sadakat Tanrı ve bizim esenliğimiz için önemli olsa da, servetimizi nasıl yönettiğimiz, sözlerimizi nasıl kullandığımız, işimizi nasıl yaptığımız, arkadaşlarımızı ve eşlerimizi nasıl seçtiğimiz de önemlidir. Özdeyişler bize yaşamın her alanı için Tanrı’nın bilgeliğini sunarak, imanımızı bölümlere ayırma eğilimimize meydan okur ve onu düzeltir.

Dahası, Tanrı’nın yaşamlarımızın her yönüyle baba yakınlığı göstererek ilgilenmesi, insan deneyiminin bu alanlarını büyük bir anlam ve önemle doldurmaya da hizmet eder. Özdeyişler, yaptığımız her şeyi Tanrı’nın yüceliği için yapmamızı teşvik eden bir yaşam ve dünya görüşünü benimsememize yardımcı olur (1.Ko. 10:31). Özdeyişler bize yaptığımız her şeyin Tanrı için önemli olduğunu ve Tanrı’nın bizim için en iyisini istediğini hatırlatır. Sonuç olarak, Özdeyişler’in bilgeliğinin kapsamlı genişliği, gelişip serpilmemize yardımcı olmak için Tanrı’nın bir armağanıdır.

3. Özdeyişler bilgeliği vurgulayarak bizi İsa’ya yönlendirir.

Özdeyişler, İsa Mesih’in işiyle ilgili bir tipoloji ya da ön belirti kaynağı olarak genellikle ihmal edilse de, İsa’dan güçlü bir şekilde bahseder. İlk olarak, Müjde kitapları İsa’nın büyük bir bilgeliğe sahip olduğunu gösterir. Çocukken bile, tapınak avlusunda yaşlılara öğretirken, İsa bilge olduğunu ortaya koydu ve bize O’nun bilgelikte büyüdüğü söylendi (Lu. 2:47-52). Buna ek olarak, İsa halka yönelik hizmetine girdiğinde, başkalarına öğretmek için tercih ettiği yöntem, bir bilgelik eğitimi biçimi olan benzetmeler kullanmaktı. Müjde kitapları İsa’yı Özdeyişler’deki bilge adam gibi bir bilgelik öğretmeni olarak tasvir eder.

İsa ve Özdeyişler arasındaki ikinci bir bağlantı, Özdeyişler’in bize bilgeliğin paha biçilmez değerini öğretmesidir. Özdeyişler bilgeliğin hem gümüşten hem de altından daha değerli olduğunu görmemizi öğütler (Özd. 3:14-35). Özdeyişler okuyucularına, paha biçilmez doğası nedeniyle bilgeliği aramalarını ve elde etmelerini öğütler. Yeni Antlaşma bize İsa’nın “Tanrı’nın bilgeliği” olduğunu (1.Ko. 1:30) ve O’nda tüm “bilginin ve bilgeliğin bütün hazinelerinin” saklı olduğunu söyler (Kol. 2:3). Dolayısıyla, Özdeyişler kitabının her şeyden önce bilgeliğin peşinden gitme öğüdü, nihayetinde bilgelik Olan’ın peşinden gitme çağrısıdır. İsa sadece bilgeliğe sahip olmakla ve bilgeliği öğretmekle kalmaz; O bilgeliktir. O’nun peşinden gitmemek tüm insan akılsızlıklarının en ağırıdır.

Bu makale Bilmeniz Gereken 3 Şey serisinin bir parçasıdır. Orijinal olarak Ligonier Hizmetleri blogunda yayınlanmıştır.

açar ve ikizlerin doğumuyla sonuçlanır. Bu doğumda, Perez’in Zerah’ın önüne geçmesiyle primogeniture (en büyük oğlun miras hakkı) ilkesi bir kez daha tersine döner. Daha sonra Yakup Yahuda’yı kutsayacak ve krallığın onun soyundan gelenlerle ilişkilendirileceğini söyleyecektir (Yar. 49:8-12). Bu kutsama yüzyıllar sonra Samuel’in zamanında görülmektedir (bkz. Mez. 78:67-72).